Πως ξεκίνησαν όλα!
1982 | Εν αρχή...
Δεν θα ξεκινήσω με το μάλλον τετριμμένο ότι όταν ήμουν μικρός έπαιζα με Lego και είχα ικανότητες στη ζωγραφική. Αυτό που μπορώ όμως να πω, είναι ότι είχα ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον για τη γεωμετρία. Με συνάρπαζε η γεωμετρία στο μάθημα των μαθηματικών όσο και στην αναπαράστασή της ως τεχνικό σχέδιο.
Σε μικρότερη ηλικία, στο δημοτικό, κάπου στο 1982, είχα την μια εμπειρία την οποία ακόμη κουβαλώ και με είχε βάλει κάποτε σε σκέψεις. Ήταν καλοκαίρι και είχα πάει για πρώτη φορά στο σπίτι ενός φίλου, το οποίο βρισκόταν στην ίδια περιοχή με την πατρική μου οικία.
Η οικία που επισκέφθηκα, είχε αρκετές ομοιότητες με τη δική μου εξωτερικά, όμως η αυλή ήταν διαφορετική, υπήρχαν διαφορετικοί χρωματισμοί στα παντζούρια των παραθύρων, διαφορετικά μοτίβα στα κάγκελα. Δεν μπορούσα με τίποτα να φανταστώ ότι μπαίνοντας στο εσωτερικό, θα αντίκριζα ακριβώς την ίδια διαρρύθμιση, ακριβώς τα ίδια μεγέθη και παρόμοια διακόσμηση με τη δική μου οικία. Συγκλονίστηκα. Η οικία στην οποία μεγάλωνα, το σπίτι μου, που ήταν τόσο σημαντικό για εμένα, πώς μπορούσε να είναι το ίδιο με κάποιου άλλου; Εκεί που κτίζονται τα βιώματα μας θέλουμε να είναι μόνο δικά μας και ο χώρος που μας περιβάλει θεωρώ ότι εμπλουτίζει τα βιώματα και τις μνήμες μας.
Στις τελευταίες δύο τάξεις του λυκείου, είχα ήδη αποφασίσει ότι στις Προεισαγωγικές για τα Ελληνικά Πανεπιστήμια θα έδινα για Αρχιτεκτονική. Με τα δεδομένα της τότε εποχής, η Ελλάδα ήταν για σπουδές η μόνη διέξοδος. Στους Κύπριους φοιτητές τότε δίνονταν μόλις 10 θέσεις. Για τις εξετάσεις έπρεπε να εξεταστείς τόσο στο ελεύθερο όσο και στο τεχνικό σχέδιο. Οι δυνατότητες για ιδιαίτερα μαθήματα δεν υπήρχαν. Σαν από μηχανής Θεός, ο καθηγητής του Τεχνικού σχεδίου στο Λύκειο, κ. Ιακωβίδης Ψάλτης, τις τελευταίες ημέρες του σχολικού έτους μου δίνει ένα πλαστικό φάκελο με ασκήσεις από προηγούμενα έτη Προεισαγωγικών. «Έλα κάνε τις ασκήσεις και θα βοηθήσουν….»
Πράγματι… βοήθησαν!
με συνάρπαζε η γεωμετρία στο μάθημα των μαθηματικών όσο και στην αναπαράστασή της ως τεχνικό σχέδιο
1989-1997 | εν συνεχεία…
Η πλουραλιστική γνώση που απέκτησα ως φοιτητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σε θεωρητικό και σχεδιαστικό επίπεδο, ειδικά η σχέση με τον δάσκαλο και καθηγητή τον Αναστάσιο Κωτσιόπουλο, εμπλουτίστηκε στις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο studio της Bartlett School of Architecture του University College of London, με καθηγητή τον Peter Cook.
Στο πρώτο έτος, στο πρώτο μάθημα σύνθεσης, τέθηκε το ερώτημα από τους καθηγητές «τι είναι αρχιτεκτονική;». Μέχρι και σήμερα, φέρνοντας στη μνήμη εκείνη τη στιγμή, μπορώ να νιώσω την αμηχανία και το «πάγωμα» στην αίθουσα, καθώς κανείς από τους πρωτοετείς συμφοιτητές μου δεν το είχε σκεφτεί πριν ξεκινήσει τις σπουδές του. Κάποιοι «θαρραλέοι» απάντησαν το τετριμμένο ότι είναι ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη.
Στο πρώτο έτος σπουδών, το 1990, η Αρχιτεκτονική Σχολή της Θεσσαλονίκης, είχε διοργανώσει ένα συνέδριο με δυσθεώρητες μορφές της σύγχρονης ελληνικής Αρχιτεκτονικής, τον Άρη Κωνσταντινίδη και τον Κωνσταντίνο Φινές. Αυτούς κράτησε η μνήμη μου. Εκείνη την ημέρα ανακάλυψα τι είναι η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ με κεφαλαία… όχι μόνο τα κτήρια που σχεδίασαν και έκτισαν, αλλά κυρίως την δύναμη και την έκταση της φυσιογνωμίας τους.
Οι αρχιτεκτονικές μου σπουδές και αναζητήσεις κατά την περίοδο 1989-1997, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον τρόπο προσέγγισης και μετεξέλιξης της Αρχιτεκτονικής και Επαγγελματικής μου πορείας. Η Ελληνική Μοντέρνα Αρχιτεκτονική επηρέασε την Αρχιτεκτονική μου πορεία. Εντούτοις, με σαγήνεψε περισσότερο το Αρχιτεκτονικό έργο του Τάκη Ζενέτου. Η τολμηρή και με ένταση γεωμετρία των οικιών στο Καβούρι και στην Γλυφάδα καταχωρήθηκαν στην μνήμη μου.
1998 – σήμερα | εν εκτάσει…
Στις αρχιτεκτονικές σπουδές έρχεσαι σε επαφή με ερωτήματα που αφορούν στην αρχιτεκτονική και τον εαυτό σου. Ακούς τους δασκάλους σου που σου μαθαίνουν διάφορα περίεργα και που (όπως αργότερα καταλαβαίνεις) για κάποιο διάστημα τα πιστεύεις και τα ακολουθείς. Αρχικά για να είσαι ιν. Και μετά μαθαίνεις να το καταφέρνεις από μόνος σου κάπως.
Καταλαβαίνω ήδη πως η λεκτική περιγραφή της πρακτικής της Αρχιτεκτονικής είναι κάπως παρακινδυνευμένη. Δεν θα επιχειρήσω να υπονοήσω θεωρίες που δεν θα προλάβω (ούτε επιθυμώ) να τεκμηριώσω. Κάπως επιγραμματικά όμως, θεωρώ ότι η προσέγγιση ενός αρχιτεκτονικού προβλήματος είναι και συστηματική και αισθητική (μεταξύ άλλων) και υπονοεί σε κάποιο βαθμό ότι ο σχεδιασμός είναι σύνθετος και ιδιόρρυθμος.
Τι κάνει τελικά ένας αρχιτέκτονας; Ο Αρχιτέκτονας παράγει χώρο, μέσα από το «τίποτα», δημιουργεί χωρικές εμπειρίες, μέσα στον άυλο χώρο, εισάγει ύλη με λογική η οποία μετουσιώνεται σε δομή/κτίριο.
Η αρχιτεκτονική πρακτική περιλαμβάνει ρουτίνα αλλά είναι και κάθε φορά μοναδική νοητική δραστηριότητα. Μετά από τόσα χρόνια εκπαίδευσης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας, θα τολμούσα να απαντήσω ότι η αρχιτεκτονική προσδιορίζεται αυτόνομα και αυθόρμητα ως ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ με όλα τα γράμματα κεφαλαία. «Στόχος της αρχιτεκτονικής είναι να κάνει ορατό πως ο κόσμος μας αγγίζει» [maurice merleau-ponty].
Η αρχιτεκτονική περιστρέφεται γύρω από τον Άνθρωπο. Η Αρχιτεκτονική κάνει τον Άνθρωπο να δει τον κόσμο, την κοινωνία στη δεδομένη στιγμή που ζει, με τις δεδομένες κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες και να κατανοήσει αυτές που προϋπήρξαν. Η Αρχιτεκτονική αντανακλά την κοινωνία μέσα από το δομημένο περιβάλλον και η παραγωγή του δομημένου περιβάλλοντος αμφίδρομα επηρεάζεται από τις κοινωνίες.
Στην διαλεκτική έχει νόημα η έννοια της παγκοσμιοποίησης σε σχέση/ αντίθεση με την τοπικότητα. Άποψη μου είναι ο συγκερασμός των δύο. Δεν μπορεί κανείς σήμερα να αγνοεί τις διεθνείς εξελίξεις στην αρχιτεκτονική, στην οικοδομική τεχνολογία, στις τάσεις και εξελίξεις της τυπολογίας και μορφής. Όμως, παράλληλα, πρέπει οι ιδέες να αφομοιώνονται από τον πραγματικό χώρο και τα δεδομένα της περιοχής στην οποία χωροθετούνται.
O Leon Battista Alberti καταγράφει τα ακόλουθα: «…θεωρώ αρχιτέκτονα εκείνον που με σιγουριά και θαυμαστή λογική και μέθοδο, γνωρίζει ταυτόχρονα και το πώς να επινοεί με το δικό του νου και τη δική του ενέργεια και το πώς να υλοποιεί την κατασκευή, οτιδήποτε μπορεί να ταιριάζει ομορφότερα στις τίμιες ανάγκες του ανθρώπου με την διάταξη των μαζών και τη σύνδεση και τη συσσώρευση των σωμάτων…»
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Eraclis Papachristou Architects είναι ένα από τα πλέον καθιερωμένα αρχιτεκτονικά γραφεία στην Κύπρο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πετυχημένη ολοκλήρωση έργων διαφορετικών τυπολογιών, ειδικότερα την τελευταία δεκαετία. Το γραφείο ιδρύθηκε το 1998 από τον Ηρακλή Παπαχρίστου και από τότε έχει διεκπεραιώσει μεγάλο φάσμα έργων. Η συνεχής συμμετοχή σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς με την παράλληλη επαγγελματική δραστηριότητα, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας συνεχώς εξελισσόμενης αρχιτεκτονικής γλώσσας η οποία υιοθετεί και προσαρμόζεται στις κοινωνικές, τεχνολογικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές ανάγκες.
ΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥ
H αρχή
Το γραφείο στα πρώτα του στάδια, θεμελιώθηκε από τους αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς. Μέχρι σήμερα έχουμε κερδίσει 26 βραβεία εκ των οποίων τα 10 ήταν πρώτα σε παγκύπριους, πανευρωπαϊκούς και διεθνείς διαγωνισμούς.
Τον Δεκέμβριο του 1998, σε ηλικία 26 ετών έλαβα το πρώτο Βραβείο Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού. Με τον θείο, αδελφό της μητέρας μου και συνάδελφο Αρχιτέκτονα Χρύσανθο Χρυσάνθου στην τρίτη μας απόπειρα τα είχαμε καταφέρει. Το κτήριο αυτό, θεωρώ ότι είναι ορόσημο στην μετεξέλιξη της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας. Ολοκληρώθηκε το 2004. Η φωτογραφία του έργου έγινε εξώφυλλο στα Αρχιτεκτονικά Θέματα αριθμός 41 του 2007. Στο οπισθόφυλλο του τεύχους, σε μια σύμπτωση με νόημα, το εξαιρετικό Πολιτιστικό Κέντρο στην Νάουσα του δασκάλου Τάσου Κωτσιόπουλου.
Η πορεία
Το γραφείο έχει συνεχόμενη εξελικτική πορεία από το one man show της ίδρυσης μέχρι τα εικοσιπέντε άτομα που αποτελούν την δρώσα αρχιτεκτονική ομάδα από το 2017 και μετά. Οι συνέργειες, οι ιδέες και οι προσωπικότητες είναι βασικό μέρος της κάποιας επιτυχίας του γραφείου.
Τα μέλη της ομάδας μοιράζονται το όραμα και συμμετέχουν ενεργά στην θεμελίωση του ονόματος του γραφείου. Επιθυμούμε να διευρυνόμαστε γιατί οι συσσωρευμένες ικανότητες και δεξιότητες απαντούν αποτελεσματικότερα και με περισσότερη τόλμη στον εσωτερικό ανταγωνισμό αλλά και γιατί όχι τον διεθνή.
Σε αυτό που σίγουρα έχουμε επιτύχει, είναι να προσεγγίζουμε κάθε αρχιτεκτονικό πρόβλημα με σεβασμό και πραγματική πρόθεση να δημιουργήσουμε καλά αρχιτεκτονήματα. Η προσωπική μου εμπλοκή με όλα τα στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης των κτηρίων που αναλαμβάνουμε παραμένει προφανώς ενεργή, προσδοκώ, επιπλέον, την δημιουργική πολυφωνία που μεταφέρουν στην ομάδα οι συνεργάτες που την συμπληρώνουν.
Μεταφέροντας κάποια από τα καίρια σημεία της αρχιτεκτονικής πρακτικής του γραφείου, θα ανέφερα την εξαιρετική και ωφέλιμη εμπειρία από τα δημόσια έργα και τα μεγάλα και σύνθετα κτηριολογικά προγράμματα. Για να το κάνω περισσότερο χειροπιαστό, την εμπειρία που αφορά στην αναλυτική και εκτεταμένη εργασία που γίνεται σε σχέση με τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες και τις τεχνικές προδιαγραφές, καθώς και την συνολική διαχείριση οικονομικών, τεχνικών και άλλων διαδικασιών.
Στην διαδρομή αποκτήθηκαν εμπειρίες μέσα από εξειδικευμένα έργα τα περισσότερα εκ των οποίων υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται: όπως χώροι εκπαίδευσης, (πανεπιστημιακές σχολές, κολλέγια, ιδιωτικά σχολεία), οινοποιία (τέσσερα στον αριθμό εκ των οποίων δύο υλοποιήθηκαν), αθλητικές εγκαταστάσεις (κλειστοί και υπαίθριοι χώροι), φοιτητικές εστίες, ξενοδοχεία και τουριστικές μονάδες (σε ποικιλία κλίμακας, αστικές και περιφερειακές), γραφειακές αναπτύξεις καθώς και συγκροτήματα κατοικιών και ανεξάρτητες οικίες.
Τα τελευταία έτη το γραφείο έχει έντονη δραστηριότητα στα ψηλά κτήρια. Το γραφείο μας ανέλαβε την έκδοση της πρώτης (μέχρι τότε) Πολεοδομικής Άδειας και ολοκληρώνει δύο ψηλά κτήρια εντός του έτους. Το ένα είναι κτήριο ύψους 170 μέτρων, το ψηλότερο στην Κύπρο με διαμερίσματα, καθώς επίσης και ένα κτήριο γραφείων ύψους 100 μέτρων. Παράλληλα σχεδιάσαμε και πολλά άλλα κτήρια διαμερισμάτων, γραφείων, ξενοδοχείων πέρα των 100 μέτρων έως 180 μέτρα. Τα ψηλά κτήρια έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις και τεχνικές λεπτομέρειες, συνυφασμένες με τον στατικό σχεδιασμό, την πυροπροστασία, τις ανεμοπιέσεις κ.ά.
Το μέλλον
Το μέλλον είναι το τώρα, ως αρχιτέκτονας και επαγγελματίας πρέπει να λειτουργείς δημιουργικά και επαγγελματικά στο σήμερα για να μπορείς να έχεις μέλλον. Η συνέχεια για μένα προσωπικά ήταν κορυφαίο θέμα στις σκέψεις μου. Αυτό συνεπάγεται συνεχές διάβασμα για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, για την αρχιτεκτονική θεωρία, για τις παραμέτρους που αποτελούν εξέλιξη στο σχεδιασμό όπως βιοκλιματικές παραμέτρους, πυρασφάλεια, νέες τυπολογίες οργάνωσης χώρων, νέες τεχνολογίες και υλικότητες και πληθώρα άλλων θεμάτων. Η δημιουργικότητα και η έμπνευση (που σήμερα βρίσκω ότι ακουμπά αρκετά στην Τέχνη) είναι μια ανοιχτή και δίχως όρια νοητική διεργασία που συνεχώς εμπλουτίζεται και ωριμάζει.
Εσχάτως με συναρπάζει η δύναμη της έκπληξης. Δεν ξέρω αν από τη φόρμα ή τη μορφή μπορούμε να περιμένουμε τώρα πια πολλές μοναδικές συγκινήσεις. Οι νέες τυπολογικές αναζητήσεις, όμως, πιστεύω ότι προσφέρουν πεδίο γόνιμης αρχιτεκτονικής διερεύνησης. Μία νέα τυπολογία που προσφέρει μια νέα εμπειρία στους χρήστες, την έκπληξη στο βίωμα, που δεν βασίζεται σε μια νέα μορφολογική έκφραση αλλά στην αμφισβήτηση αυτού που αναμενόταν στη δομή του έργου.
Στόχος και προσήλωση είναι η δημιουργία και παραγωγή κτηρίων που διαμορφώνουν τον τόπο, αστικό ή φυσικό, εμπλουτίζουν τις χωρικές εμπειρίες των χρηστών και αποτελούν σημεία αναφοράς τώρα και στο μέλλον. Αυτά τα στοιχεία προσδιορίζουν για εμάς τα κτήρια με διαχρονική αξία.